Mỗi dân tộc, vùng miền đều có những đặc sản, những truyền thống tập tục khác nhau. Đối với người Mông, món ăn đặc trưng của họ chính là những món ăn có tên rất khác lạ. Đó là mèn mén và thắng cố. Mèn mén chính là một tên gọi khác của bột ngô. Trong khi đó thắng cố lại chính là canh chảo. Vậy hai món ăn này có gì khác biệt với những món ăn ở miền xuôi? Tất cả được giải thích cụ thể trong bài viết dưới đây!!! Truy cập vào Phong tục- Tập quán để tìm hiểu thêm nhiều kiến thức thú vị nhé!!
Cách làm mèn mén
Loại ngô làm mèn mén là loại ngô tẻ ở địa phương. Sau khi thu hoạch, ngô được phơi khô và tích trữ, khi cần thì lấy ra sử dụng. Ngô sau khi tách hạt, làm sạch sạn, rác sẽ được cho vào cối xay bằng đá xay cho tróc hết vỏ ngoài. Sau đó xay nhuyễn. Bột ngô sau khi xay sẽ được trộn chung với nước, bóp cho đều rồi đổ vào chõ. Chõ sẽ được đặt trong chảo nước để tiến hành công đoạn đồ. Thông thường người ta đồ ngô 2 lần. Để cho toàn bộ bột ngô được chín đều và chín hẳn để được thành phẩm là món mèn mén. Người H’Mông ăn mèn mén hằng ngày như người dưới xuôi ăn cơm. Mèn mén thường được ăn cùng với canh rau cải, thắng cố, óc đậu..
Thắng cố
Thắng cố được chế biến rất đơn giản nhưng để nấu ngon miệng thì vẫn cần bí quyết riêng cũng như kinh nghiệm. Người ta mổ ngựa (hoặc bò, dê, heo). Họ làm thịt sạch sẽ,lấy tất cả nội tạng ăn được của con vật chặt ra từng miếng.
Sử dụng bếp lửa than, than phải “rực hồng”, dùng một cái chảo lớn (chảo phải cũ không được dùng chảo mới). Cho tất cả các thứ như thịt thủ, thịt mông, tim, gan, lòng… vào chảo cùng lúc. Sau đó xào lăn theo kiểu “mỡ ngựa rán ngựa” (dùng chính mỡ có trong thịt để xào, không thêm mỡ ở ngoài). Khi miếng thịt se se cạnh, người ta đổ nước vào chảo và cứ thế ninh sôi sùng sục hàng tiếng đồng hồ.
Để nồi nước dùng được ngon, đầu bếp người Mông phải “chăm sóc” rất chu đáo. Họ múc từng muỗng bọt ra để nước xương thêm ngọt, thêm trong. Các bộ phận như: lòng, tim, gan, tiết, thịt, xương, được cho vào sau cùng. Sau đó đun nhừ, có thể cho thêm các loại rau
Món ăn đặc sản phổ biến đặc sắc
Hiện nay, lương thực của người Mông chủ yếu là bột ngô (mèn mén) hoặc cơm gạo. Trong đó mèn mén là món ăn phổ biến của người Mông. Mèn mén được làm từ hạt ngô chế biến khá cầu kỳ. Họ xay ngô thành bột nhỏ bằng cối xay đá rất nặng. Phải hai người khỏe, xay khoảng một giờ đồng hồ mới đủ cả nhà 5 đến 6 người ăn cả ngày. Xay xong phải sàng, sảy cho sạch hết mày. Sau đó đổ bột ngô ra mẹt, tưới một ít nước lạnh và bột, dùng tay trộn cho bột nhuyễn, có độ ẩm vừa phải. Sau đó cho bột vào chõ, bắc chõ lên chảo nước trên bếp lửa hồng để dun. Đun cách thủy như vậy cho đến khi hơi nước từ chảo bốc xuyên qua bột lên miệng chõ độ nửa tiếng. Rồi đổ bột ngô đó ra mẹt.
Tiếp tục vẩy nước lã vào bột ngô, dùng tay trộn cho nước thấm đều và bột ngô tơi đều. Sau đó tiếp tục đồ lần thứ hai khoảng nửa tiếng cho bột ngô chín kỹ, có thể ăn được. Mỗi ngày mỗi gia đình đồ một chõ bột ngô để ăn cả ngày. Do vậy chõ cần phải to. Công việc đồ xôi được tiến hành từ khi trời chưa sáng.
Cùng với món mèn mèn, người Mông còn có đặc sản là món thắng cố nổi tiếng. Nghĩa đen của từ thắng cố là canh chảo. Cách chế biến món này là cho tất cả các loại thịt, xương, lòng,… của con ngựa được chặt thành miếng. Rồi đem nấu chung trong một chảo canh.
Món đặc sản mỗi dịp lễ cưới, ma chay
Vào những dịp trang trọng như lễ cưới, ma chay hoặc trong các chợ phiên, đồng bào Mông hay nấu thắng cố. Nếu như ăn uống trong ngày thường là yêu cầu trọng thực, đảm bảo nhu cầu no thì ở những phiên chợ đông vui, nhu cầu ăn uống cộng cảm được đặt lên hàng đầu. Chỉ cần một chảo thắng cố, một bình rượi rượu, lần lượt từng người sẽ uống chung bát rượu và ăn chung một chảo canh. Đó là một hình ảnh đẹp về tính cộng đồng và bình đẳng của người Mông trong cách thức ăn uống.
Nguồn: baotuyenquang.com.vn
